Sena Aydın*

Büyük dil modelleri sayesinde müşteri hizmetlerinden eğitime, sağlık sektöründen pazarlamaya birçok alanda neredeyse insan düzeyinde yetkin dil kullanan Chatbotlar ve sanal asistanlar artık hepimize sıradan geliyor. 

Büyük dil modellerinin (LLM), dil işleme ve yapay zekada uzun süredir beklenen büyük paradigma sıçraması olduğunu artık çok fazla uzman dillendiriyor.  İnsan düzeyinde yazıp konuşan ve bazı durumlarda ortalama dil becerisi olan bir insanı aşan beceriler gösteren bu modeller sayesinde sıkıcı ve yoğun emek isteyen işler artık bir parmak şıklatma süresinde halledilebiliyor. 

Bu modellerin eğitiminde kullanılan dilin karmaşıklığı ve veri çeşitliliği iletişim bilimi açısından da ilginç bir momente işaret ediyor. Nihai mesaj üreticisi ve yorumlayıcısı olarak insanın yanında bu büyük dil modellerine dayalı çalışan yapay zeka ürünleri de yeni tür bir özneliği imleyerek iletişim ekosisteminde yeni bir odak haline geliyor. Generative AI tabiri artık bir tür sonsuz içerik üretim çevrimi olarak yapay zeka asistanları aracılığıyla mesaj ve içerik üretiminde insansız bir dönemin adı hali haline geliyor. 

OpenAI'nin GPT-4 serisi gibi birçok model, milyarlarca kelimeyi içeren veri setlerini kullanarak insan benzeri metinler üretmekle kalmıyor, veri görselleştirme, görsel üretme, veri analizi yapma, ses-imaj tanıma gibi birçok amaçla kullanılıyor. 

Elbette dil modellerinin eğitiminde kullanılan veri kaynakları ve çeşitliliği burada temel belirleyici. Firmalar ve araştırmacılar, genellikle internetten geniş veri setleri topluyor. Bu veriler; web siteleri, kitaplar, gazeteler, dergiler, bloglar ve forumlar gibi çeşitli kaynaklardan elde ediliyor. Özellikle, kamuoyuna açık kaynaklardan elde edilen veriler öncelikli tercih.

Açık kaynak kodlu projelerde kullanılan veriler genellikle internetten, özellikle de genel erişime açık kaynaklardan toplanıyor. Ayrıca, hükümet yayınları, eğitim materyalleri ve diğer açık erişim kaynaklarından da yararlanılıyor.

Güvenlik ve gizlilik de büyük bir konudur. Veri toplarken, kişisel bilgilerin korunması ve gizlilik yasalarına uyulması esas.  Bu nedenle, veri toplama sürecinde anonimleştirme ve veri temizleme işlemleri önemli bir yer tutuyor. Bazı durumlarda, firmalar ve araştırmacılar, özel veri setleri de oluşturabiliyor. Bu, genellikle belirli bir alana veya dile odaklanmak için yapılıyor. 

LLM'lerin en çarpıcı uygulamalarından biri, insan ve makine arasındaki etkileşimi doğal ve verimli hale getirmek. Chatbotlar ve sanal asistanlar, doğal dil işleme teknolojilerini kullanarak insanlarla akıcı bir şekilde iletişim kurabiliyor. No-code (Kod kullanmadan uygulama geliştirmek) akımını da hızlandıran bir tarafı olan dil modelleri, insan dilinin başka bir aracı olmadan bir yazılım gibi kullanılabilmesi ve makinelere algoritmik komutlar verilebilmesi için de en önemli adım olduğu artık genel kabul görmüş durumda. 

Açık kaynak kodlu modeller, akademik ve ticari araştırmacılara önemli kaynaklar sunuyor. TensorFlow, PyTorch gibi platformlar sayesinde herkes bu teknolojiye erişebiliyor. Bu da inovasyonu hızlandırıyor, herkesin katkıda bulunmasını sağlıyor

Kapalı modeller ise genellikle ticari şirketler tarafından geliştiriliyor ve özelleştirilmiş çözümler sunuyor. Bu modeller, genellikle daha spesifik uygulamalar için optimize edilmiş ve güvenlik veya gizlilik gereksinimleri göz önünde bulundurularak tasarlanıyor. 

LLM’ler, çeşitli platformlar aracılığıyla daha da erişilebilir hale geliyor. Mesela, Hugging Face. Bu platform, araştırmacılara ve geliştiricilere çok çeşitli önceden eğitilmiş modeller sunuyor. Kullanıcılar, bu modelleri kendi projelerine entegre edebiliyor, hatta kendi modellerini eğitebiliyorlar.

Bir diğeri Gradio. Bu platform, yapay zekâ modellerini kolayca test etmek ve paylaşmak için kullanılıyor. Kullanıcılar, modellerini web tabanlı ara yüzlerle entegre ederek başkalarının denemesini sağlayabiliyor. Bu platformlar, LLM’leri daha kullanıcı dostu hale getiriyor. Hem araştırmacılar hem de geliştiriciler için büyük bir kaynak sunuyorlar. 

Siz de bir an önce bu teknolojinin imkanlarını birinci elden test edebilir ve bu büyük dönüşümü hayatınıza adapte edebilirsiniz.

*İstanbul Ticaret Üniversitesi, Öğretim Üyesi